Is duurzamer ook duurder?

In de praktijk zien we dat veel overheidsopdrachten focussen op één of een combinatie van twee dimensies. De economische is hier in de meeste gevallen de belangrijkste. Soms worden ook de andere dimensies meegenomen.

Vele aankoopdiensten redeneren nog steeds dat duurzamer aankopen duurder zal zijn, maar alles hangt af van hoe je je aankopen organiseert.

Op korte termijn kunnen bepaalde producten iets duurder zijn in aanschaf, maar op lange termijn - met het incalculeren van alle mogelijk kosten - kan duurzamer zelfs goedkoper uitdraaien. Typische voorbeelden hiervan betreffen energie of materiaal verbruikende aankopen (wagens, huishoudtoestellen, slecht geïsoleerde kantoorgebouwen,...). Ook een onvoldoende grondig behoefteonderzoek kan leiden tot onnodige extra kosten achteraf (bijvoorbeeld het routinematig aankopen van vliegtuigtickets zonder de mogelijkheid van een videoconferentie in overweging te nemen).

Daarnaast dient ook de morele discussie gevoerd te worden: hoe staan we als aankoper tegenover lage prijzen als we tegelijkertijd vaststellen dat daarmee essentiële arbeids- en mensenrechten geschonden worden? Goedkoop kopen wordt dan mensonwaardig kopen. De problematiek stelt zich vaak, maar niet altijd, in mondiale ketenstructuren met een leverancier en vele toeleveranciers zoals IT-producten, textiel, harde vloeren enz. Maar ook dichter bij huis kan deze problematiek aanwezig zijn, bijvoorbeeld de arbeidsrechten inzake veiligheid en huisvesting bij voedingsproductie.

De vraag stelt zich soms ook ten aanzien van een tendens tot meer centraal aankopen om op die manier schaalvoordelen te bekomen. In sommige gevallen gaat deze tendens in tegen de kansen voor de kmo. Aankopers horen zich dan af te vragen in hoeverre de organisatie van hun aankoop de deelname aan de opdrachtenprocedures niet ontmoedigt voor bepaalde types van bedrijven op gebied van grootte, locatie, enz.

De vraag of duurzamer gelijkstaat aan duurder aankopen is dus niet eenvoudig te beantwoorden. Van belang is dat de aankoopbeslissingen dienen te kaderen in het grotere geheel van de organisatie. In de meeste organisaties zal de focus op kostenbesparingen een belangrijk uitgangspunt zijn. Echter, hoe wordt goedkoop aankopen door de aankoopdienst verantwoord als daarnaast andere afdelingen van eenzelfde organisatie inzetten op waarden als kwaliteit, sociale voorzieningen, veiligheid, klimaatbeleid, kmo-beleid enz.?